“Një chatbot ministre? Marifet”/ The Washington Post: Nëse Diella “vritet” në një sulm kibernetik…

Presidenti Donald Trump krijoi një agjenci të Shtëpisë së Bardhë që përdor teknologjinë për të përmirësuar qeverisjen. Kryeministri shqiptar Edi Rama e ka tejkaluar Trumpin duke emëruar një robot me inteligjencë artificiale në kabinetin e tij.
Rama njoftoi këtë muaj se “Diella” — që shqip do të thotë “Diell” — do t’i bashkohej qeverisë së tij si ministre. Diella shfaqet tashmë për të përshëndetur vizitorët në faqen e internetit të qeverisë e-Albania . Detyra e saj e re: të mbikëqyrë prokurimin publik.Ajo nuk do të ketë nevojë të jetë aq shumë e pakorruptueshme për të tejkaluar sistemin aktual. Vitin e kaluar, Shqipëria shënoi 42 nga 100 pikë në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit të Transparency International , i cili mat përhapjen e ryshfetit, nepotizmit dhe formave të tjera të korrupsionit. (Danimarka mori rezultatin më të lartë, me 90; Shtetet e Bashkuara renditen në 65.) Rama thotë se inteligjenca artificiale mund të ndihmojë në dhënien e tenderëve publikë në mënyrë më të drejtë.
Rama, një populist 1.80 m i gjatë, ka qenë në pushtet që nga viti 2013. Ai e ka shtyrë vendin e tij drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, ndërkohë që përballet me shqetësime për korrupsionin dhe prapambetjen demokratike.Sigurisht, emërimi i Diellës “ministre” është një marifet. Kushtetuta e Shqipërisë kërkon që anëtarët e kabinetit të jenë qenie njerëzore; pavarësisht rolit që luan IA në shpërndarjen e burimeve qeveritare, njerëzit do të duhet të përcaktojnë buxhetin dhe prioritetet e qeverisë.
Qeveria shqiptare ka pasur vështirësi me teknologjinë në të kaluarën. Në vitin 2022, shërbimet qeveritare të Shqipërisë u paralizuan për javë të tëra nga një sulm kibernetik masiv iranian që Rama e krahasoi me një fushatë bombardimi . A do ta shtynte Ramën një sulm kibernetik që “vret” një ministër të qeverisë të aktivizonte dispozitën e mbrojtjes së ndërsjellë të NATO-s?
Por, përdorimi i teknologjisë së re për të adresuar korrupsionin, edhe nëse vetëm simbolikisht, është një nxitje e dobishme. Në vend që të presin mbërritjen e “inteligjencës së përgjithshme artificiale” mbinjerëzore, qeveritë në mbarë botën mund të kërkojnë mënyra për të përmirësuar qeverisjen me inteligjencën artificiale siç ekziston sot.Në Shtetet e Bashkuara, qeveria ka mbetur prapa industrisë private në zbatimin e inteligjencës artificiale. Rreth 150 projektligje mbi këtë temë u shqyrtuan në kryeqytetet shtetërore vitin e kaluar, sipas Konferencës Kombëtare të Legjislaturave Shtetërore. Por kjo nuk është aq e shpejtë. Siç ka raportuar The Post, Kina po tejkalon shumë çdo vend në Perëndim në zbatimin e inteligjencës artificiale – në spitale, fabrika dhe zyra qeveritare.
Janë ditët e para në epokën e inteligjencës artificiale. Por në botën e burokracisë qeveritare që shmang rrezikun, Shqipëria meriton lavdërime për përpjekjen për diçka të re.