Pas jehonës së madhe të librit të saj të parë “Mos i thuaj lamtumirë botës”, poetja Meri Myftari kthehet fuqishëm në skenën letrare me një vëllim të dytë që thellon më tej zërin e saj poetik dhe e ngulit atë në mendjen dhe zemrën e lexuesit. “Fytyrat e Kohës” nuk është thjesht një përmbledhje poezish, është një manifest shpirtëror, një ftesë për të parë drejt në sy kohën, kujtimet, plagët dhe vetveten.
Në këtë vepër, fjala poetike nuk kërkon zbukurime as stoli. Ajo vjen e zhveshur, e pastër, e ndershme. Çdo varg është një mjet për të gërmuar në thellësinë e përvojave njerëzore, për të nxjerrë në dritë atë që zakonisht heshtet. Poezia e Meri Myftarit është një thikë që pret, një plagë që dhemb, por edhe një dorë që të ngre në këmbë kur mendon se gjithçka është humbur.
Një libër për ata që nuk i druhen dhimbjes
“Fytyrat e Kohës” nuk është për lexuesin që kërkon arratisje nga realiteti. Është për atë që guxon të përballet me të. Në këto poezi, dhimbja nuk maskohet. Ajo shfaqet në të gjithë dimensionin e saj të ashpër, por kurrë pa shpresë. Nga “Buka e thyer”, që flet për dashuritë e copëtuara, te “Zilia”, që zbërthen anën më të errët të natyrës njerëzore, autorja nuk kursen asgjë. Por, mes rrjeshtave të saj ka gjithmonë vend edhe për dritë, për ndjenja që mbijetojnë, për gra që qëndrojnë, për kujtime që bëhen forcë dhe për dashuri që nuk dorëzohet.
Një galeri fytyrash të vërteta dhe maska
Titulli i librit nuk është rastësor. “Fytyrat e Kohës” është një mozaik poetik, ku çdo poezi është një fytyrë e re, ndonjëherë e sinqertë, ndonjëherë e fshehur pas një maske. Lexuesi ftohet të zbulojë jo vetëm fytyrat e njerëzve të tjerë, por edhe të vetes së tij. Në këtë kuptim, libri është një pasqyrë shumëfishuese: për poetën, për lexuesin, për kohën që jetojmë.
Një poezi që përkthen jetën në gjuhën e shpirtit
Meri Myftari nuk u jep lexuesve receta për jetën, por u jep diçka më të rrallë: ndjeshmëri të vërtetë. Ajo arrin ta përkthejë kaosin, dhimbjen dhe bukurinë e përditshmërisë në një gjuhë që preket, që ndihet, që nuk harrohet. Në vargje si “Mos i thuaj lamtumirë botës” ose “Dashuria nuk ka çmim”, ajo e kthen poezinë në një akt rezistence, një formë e pastër e ekzistencës njerëzore që refuzon të zhbëhet përballë trishtimit.
Gratë, dashuria dhe kujtimet – një bosht i fortë emocional
Në këtë libër, gruaja nuk është thjesht subjekt poetik. Ajo është qendra. Është nënë, dashnore, vajzë, nusë, por mbi të gjitha qenie me forcë të brendshme të jashtëzakonshme. Në poezitë si “Mrekullia e mrekullive”, “Album”, apo “Nusja mbi kalë”, lexuesi takon një figurë femërore që nuk dorëzohet, që i mbijeton kohës, që e ndërron plagën në urtësi dhe dhimbjen në forcë.
Një zë i veçantë në poezinë shqipe bashkëkohore
Me “Fytyrat e Kohës”, Meri Myftari konsolidon një zë që nuk ndjek rrugë të shkelura, por krijon shtigje të reja në poezinë shqipe. Zëri i saj është një kombinim i ndjenjës së mprehtë, gjuhës së pastër dhe ndershmërisë emocionale që nuk i frikësohet as errësirës e as dritës.
Ky libër është një kujtesë se koha nuk është vetëm kalim, por përjetim. Nuk është thjesht orë e data, por gjithçka që mbetet në shpirt kur koha kalon. Dhe poezia, siç e dëshmon ky vëllim, është mënyra më e vërtetë për ta ndjerë atë.
Lexoni me shumë dëshirë këtë libër fantastik. Jo për t’u qetësuar, por për të kujtuar se edhe në tym, shpresa merr frymë. Dhe se fytyrat e kohës janë gjithmonë më shumë se një, si vetë jeta.
Vari leshtë
S’ka rëndësi kush je, sa ke, si je rritur,
fundi është i njëjtë, si një dritë e fikur.
Shtratin prej floriri a kashte mund ta kesh,
por në fund prapë do të thonë: “Iku, vari leshtë.”
Dhimbja s’pyet për emër, s’pyet për lavdi,
dhimbja dhemb njëlloj, në burg a në liri.
Të njëjtat fjalë do të thonë edhe për ty:
“Vari leshtë” – do mërmërisin – “shkoi edhe ky.”
Ç’rëndësi ka, Rolex në dorë a sahat në brez,
në ishe zjarrfikës, apo ai që flakë ndez,
në ishe gentleman, apo një horr horri,
“Vari leshtë” – kush mbolli, vari leshtë kush korri.
Jetove në vilë apo në shtëpi me qira,
notoje në dollarë, a ishe fukara,
në ishe frikacak, apo ja bëje zjarr e fora,
“Vari leshtë” – do thonë, sapo të mbërrijë ora.
Kur “ajo” troket, nuk pyet për emër,
nuk zgjedh: vuan në kokë apo në zemër.
Qofsh ti zengjin, apo nga ata të mjerët,
“Vari leshtë” do thonë – si gjithë të tjerët.
A si fitimtar, a dorëzohesh me turp,
a si vetmitar, në dritë e në muzg.
Edhe nëse vërtet je njeri i rrallë,
“Vari leshtë” do thonë, kur më s’je i gjallë.
Mund të jesh degë e tharë, apo filiz,
mund të jesh bamirës, apo i lig.
Mund të ishe lypës, mund të ishe dhe mbret,
prapë njësoj do të thonë: “Iku, vari leshtë.”
Autore: Meri Myftari
Libri: “Fytyrat e Kohës” – “The Many Faces of Time”, shtator 2025
