Nga Bujar Qesja, “Mjeshtër i Madh”
Libri i gjashtë i Besnik Dizdarit mbi kampionatet kombëtare 1960–1964, mbetet kryevepër që ndriçon historinë e sportit shqiptar. Në kohën kur kujtesa kolektive përpiqet të mbijetojë nëpër mjegullat e harresës dhe fjalës së lehtë, Besnik Dizdari, ky kalorës i përjetshëm i gazetarisë sportive shqiptare, vjen sërish me një vepër madhore që ka peshën e historisë dhe emocionin e dashurisë të pandalshme për sportin.
I vlerësuar nga Presidenca e Republikës me titullin “Kalorës i Urdhërit të Flamurit”, Dizdari është në të vërtetë, kalorësi i përjetshëm i flamurit të gazetarisë dhe botimeve sportive shqiptare. Emri i tij lidhet ngushtësisht me profesionalizmin, pasionin, rigorozitetin historik dhe përkushtimin ndaj sportit.
Dizdari nuk është vetëm gazetar, por kronikani i padiskutueshëm i shpirtit sportiv shqiptar. Kaligraf i historisë së harruar. Mjeshtër i kujtesës, që ka rrëmuar arkivat si arkeolog i fjalës, duke mbledhur me durim fosilet e një kohe që rrezikonte të zhdukej. Botimi i gjashtë i serisë së tij monumentale “Historia e Kampionateve të Shqipërisë”, që përfshin periudhën 1960–1964, është më shumë se një libër: është një enciklopedi shpirtërore, një ditar pasioni dhe një testament i përkushtimit të një njeriu që i ka falur jetën sportit dhe gazetarisë.
Besniku nuk shkruan thjesht. Ai skalit. Fjalët e tij nuk lexohen, ato dëgjohen si jehona të stadiumeve të dikurshme, si zëra të largët që risillen në jetë përmes ngjyrës së letrës dhe pasionit të palodhur. Shkronjat i shndërrohen në dritare kohësh, ku lexuesi shikon jo vetëm rezultatin, por edhe frymën.
Mbetet rojtar i ngulmët i kujtesës kombëtare, orfe i sportit, që nuk pranon të harrohet askush. As portieri i tretë i një skuadre të zhdukur, as mbrojtësi që doli vetëm një herë në fushë dhe la gjurmë në zemrën e gazetarit.
Me stil të pashoq, të gdhendur me finesën e një stilografi që njeh peshën e çdo presjeje, Dizdari mbetet unik, i pakonkurueshëm, institucion më vete. Fjalët e tij janë të rralla, të pasura, të kujdesshme si reliket në një muze të gjallë, ndërsa statistikat i kthen në poezi dhe emrat në monumente.
Nuk i njeh pushimet. Për të, lodhja është vetëm hije që fshihet pas këmbënguljes. Shkruan me djerse të mendimit dhe djegie të shpirtit, sepse për të, historia nuk është luks, por detyrë. Dhe këtë detyrë e ka përmbushur në çdo germë të kësaj vepre kolosale. Në epokën e lajmeve të shpejta dhe harresës së menjëhershme, Besnik Dizdari është ballina e përjetshme e gazetarisë sportive shqiptare. Nuk flet me zë të lartë, por me autoritetin e heshtur të kujtesës, që nuk të lë të ikësh pa ndalur, pa parë, pa respektuar.
Edhe pse ka përfunduar Institutin Pedagogjik “Aleksandër Xhuvani” në Tiranë në degën Kimi–Biologji–Gjeografi, rruga e tij u lidh me fjalën e shkruar. Në vitin 1968, nisi punën në të përditshmen “Bashkimi”, ku qëndroi deri më 1982. Që nga ajo kohë, Dizdari u bë emër i njohur i gazetarisë shqiptare, veçanërisht në fushën e sportit. Nga viti 1982 deri në 1999, ai ishte kryeredaktor i gazetës “Sporti Popullor” (dhe më vonë “Sporti Shqiptar”), të cilat botoheshin tri herë në javë me një tirazh mbresëlënës prej 150 mijë kopjesh në javë. Në vijim, ai themeloi dhe botoi periodikun “Futbolli Shqiptar”, ndërsa në vitin 2004 u bë kryeredaktor i revistës “Sport Plus”.
Fjalor i gjallë, stil i paimitueshëm
Dizdari shkruan me gjuhë të pastër, të pasur, por të kuptueshme, ku ndjesia ndërthuret me faktin, ku emocioni nuk dëmton saktësinë, por e shoqëron atë si një melodi e përkryer. Ai nuk përdor hiperbolat për të impresionuar, por figurat letrare i vijnë natyrshëm, si jehona e dashurisë së tij të sinqertë për sportin. Libri është si një baladë gazetarie, ku lexuesi shplodhet, mëson dhe mallëngjehet njëkohësisht.
Figura më autoritare e shtypit sportiv shqiptar, Besnik Dizdari është pasardhësi i denjë i Anton Mazrekut, themeluesit të gazetarisë sportive në vitet ’30. Me 263 faqe të dendura, por aspak të rënduara, libri përmbledh në mënyrë unike 350 formacione dhe mbi 6000 emra futbollistësh, trajnerësh, arbitrash, specialistësh e protagonistësh nga të gjitha sportet. Ky është univers i plotë, ku çdo ndeshje është një kujtim, çdo emër një nderim, çdo datë një faqe e përjetësuar.
Dizdari nuk ka përfshirë vetëm kampionatet e radhës – të 23-tin deri në të 26-in – por i ka dhënë këtij vëllimi frymën e një panorame të gjerë kombëtare, duke i lidhur me mjeshtëri ngjarjet sportive me kontekstin historik dhe social të kohës. “Partizani” i madh me Panajot Panon, Dinamo me trajnerin e mirënjohur Zyber Konçi, klube tashmë të shuara, të gjitha dalin në skenë si në një vals të ngadaltë ku historia vallëzon me kujtesën.
Përkushtimi si gur themeli: Një burrë i vetëm, një bibliotekë e tërë
Çfarë e bën këtë libër të jetë i veçantë është jo vetëm sasia e të dhënave, por cilësia me të cilën ato janë përpunuar. Dizdari nuk shkruan thjesht për të informuar; ai kultivon kujtesën sportive me stil elegant, tërheqës, të rrjedhshëm, që të kujton publicistët më të mëdhenj europianë. Nuk i lejon vetes asnjë gabim, asnjë ndjesi përciptësie. Punon me rraskapitje, me këmbëngulje prej muratori që ndërton kështjellë dhe çdo fjali e tij është gur i qëndrueshëm, në këtë monument të historisë sportive shqiptare.
Nga faqja në faqe shpaloset një përpjekje gjigande bibliografike, mbështetur në burime të besueshme kombëtare dhe ndërkombëtare: nga “Sporti Popullor” te “Panorama Sport”, nga “Miqësia” te “Kicker” gjerman, nga arkivi personal i autorit te vëllimet e mëparshme. Mbi të gjitha, ai mbështetet në kujtesë të jashtëzakonshme dhe në dashuri të palëkundur për të vërtetën sportive.
Shërbim historik që nuk ka çmim
“Historia e Kampionateve të Shqipërisë 1960–1964” është më shumë se një përmbledhje statistikash apo rezultate ndeshjesh. Është vepër që dëshmon ekzistencën sportive të një kombi, që ringjall epoka, që risjell në jetë njerëz e skuadra që ndoshta koha do t’i kishte fshirë, nëse nuk do të ishte vigjilenca, pasioni dhe profesionalizmi i Dizdarit. Ai është një senator i padiskutueshëm i shtypit sportiv shqiptar, një kronikan i pamëshirshëm ndaj harresës dhe një shkrimtar i madh i historisë së sportit tonë.
Formulim narrativ për punën kolosale të Besnik Dizdarit
Kur kujtesa kolektive tretet shpejt dhe sporti rrezikon të mbulohet nga pluhuri i harresës, Besnik Dizdari ngrihet si monument i gjallë i kujtesës sonë historike. Është më shumë se gazetar. Është mjeshtër i arkivave të shpirtit kombëtar, arë plot mbjellje faktike, stilistike dhe emocionale.
Në librin e tij të gjashtë, si edhe në gjithë opus-in e tij të jashtëzakonshëm, Besnik Dizdari na ofron një punë kolosale, që nuk matet me numrin e faqeve apo statistikave, por me thellësinë e përkushtimit dhe peshën e respektit që ngjall. Ai ka gërmuar çdo datë, ka nxjerrë në dritë çdo emër, ka rivendosur dinjitetin sportiv të kohërave, që sot do të mbeteshin vetëm si fjalë goje.
Ky është një autor që ka shkruar jo për të kaluar kohën, por për t’i dhënë kohës kuptim. Nuk ka fjetur mbi lavdinë e profesionit, por ka jetuar në zgjimin e përhershëm të misionit. Dizdari i ngjan një mozaiku të madh, ku çdo gur është vendosur me kujdes, me dije, me dashuri dhe me ndjesi historike. Nëpërmjet tij, futbolli shqiptar nuk është vetëm sport, por univers i gjallë, i dokumentuar me finesë, me stil dhe me përulësi ndaj faktit, figurës dhe kujtesës.
Libër që ngrihet mbi kohën
Ka libra që lexohen, ka të tjerë që studiohen. Por janë shumë të rrallë ata libra që përthithin një epokë të tërë, që mbajnë peshën e historisë mbi supe si legjionarë të përkushtuar. Libri i gjashtë i Besnik Dizdarit “Mbi Historinë e Kampionateve të Shqipërisë” është pikërisht një prej këtyre monumenteve të rralla të kulturës sportive shqiptare, vepër që nuk rrëfen vetëm kampionate, por rikrijon epoka, ringjall jetë dhe përjetëson emra që ndoshta do të kishin humbur në qetësinë e harresës.
Ky libër nuk është thjesht inventar sportiv, por partiturë madhështore ku futbolli luhet si simfoni kombëtare, me nota të gjetura nga stërkala e kohës, nga skutat e pluhurosura të arkivave, nga gazeta të zverdhura dhe kujtime që rrahën ende në shpirtrat tanë. Me stil të vetin, të padukshëm por të gjithpranishëm, Dizdari e shndërron statistiken në emocion, datën në kujtim dhe emrin në jehonë.
Vepër që meriton nderimin e brezave
Në rrugëtimin prej një jete të tërë që i është kushtuar sportit, Besnik Dizdari nuk ka qenë thjesht gazetar, por mbledhës kohe, ruajtës besnik i kujtesës sonë kolektive, një shkrimtar që u ka dhënë jetë edhe shifrave edhe heshtjeve të arkivit. Ky libër si kalë i bardhë në fushën e blertë të kujtesës, mbart lodhjen e misionit të shenjtë dhe bukurinë e pasionit të pashuar. Janë qindra faqe që derdhin mund, djersë, saktësi dhe përkushtim. Janë mijëra emra që marrin jetë përmes gjuhës së tij të figurshme, të çiltër, të pasur në kulturë dhe ngarkesë emocionale.
Dizdari nuk e shkroi këtë libër për të qenë i lexuar vetëm sot, por për të mbetur si gur themeli në historinë e futbollit shqiptar, si trashëgimi për të gjitha bibliotekat, kombëtare dhe personale, që kërkojnë të kuptojnë jo vetëm sportin, por shpirtin e një kohe.
Në këtë libër, si në një muze të gjallë, rreh zemra e kampionateve, buçet zëri i tribunave dhe ndrit emri i çdo lojtari që dha diçka për futbollin shqiptar. Dhe në qendër të kësaj vepre, si një strehë dinjiteti, qëndron vetë autori Besnik Dizdari, njeriu që i fali historisë frymë, sportit emër dhe brezave pasuri që nuk shuhet.
Këto vepra janë të pasura me të dhëna analitike, statistika, portrete futbollistësh, trajnerësh, shënuesish, formacioneve dhe skedave të ndeshjeve. Asnjë detaj nuk është lënë në harresë. Janë vepra që nuk thjesht rrëfejnë histori, por ndërtojnë kujtesë kombëtare për sportin më të dashur shqiptar: futbollin.
Përveç librave të historisë së kampionateve, Besnik Dizdari ka botuar gjithsej 25 libra, një arkiv personal dhe kombëtar, ku gjurmohen jo vetëm rezultatet, por edhe emocionet, sfidat, kulisat dhe zhvillimet kulturore të sportit shqiptar ndër dekada.
Ndonëse 83 vjeçar, vazhdon të jetë aktiv me bashkëpunime të rregullta në mediat kryesore si “Panorama”, “Panorama Sport”, “Tema” e të tjera. Në kohën kur kujtesa kolektive po zbehet përballë rrjedhës së informacionit të shpejtë, vepra e Besnik Dizdarit mbetet gur themeli i dokumentimit serioz, i përkushtimit dhe i dashurisë së thellë për sportin.
Ky vëllim, si gjithë pesë pararendësit, duhet të jetë pronë e çdo biblioteke shtetërore, shkollore dhe familjare. Mbetet mjet mësimor për brezat e rinj, udhërrëfyes për studiuesit, thesar për dashamirësit e sportit dhe mbi të gjitha, akt dashurie për Shqipërinë sportive.
Besnik Dizdari nuk ka nevojë për lavdërime, sepse veprat e tij flasin me zërin e kohës. Dhe ky zë, në këtë libër të gjashtë, jehon qartë, bukur, me madhështi, si shkëlqim që ndriçon të kaluarën, për të na udhëhequr në të ardhmen.
