Një incident i paprecedent ndodhi gjatë fluturimit të Presidentes së Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, nga Varshava drejt Plovdivit në Bullgari. Avioni special me të cilin ajo udhëtonte u detyrua të realizonte një “ulje manuale” pasi sistemet satelitore të navigimit u bllokuan papritur.
Sipas të përditshmes prestigjioze Financial Times, ngjarja lidhet me një ndërhyrje të dyshuar në sinjalet GPS, të cilat mund të jenë shkaktuar nga sulme elektronike ruse në rajon.
Ulje pa GPS, vetëm me harta të printuara
Pilotët, të cilët zakonisht mbështeten në sisteme moderne satelitore, u detyruan të përdornin vetëm harta të printuara dhe mjete analoge për të orientuar avionin. Një zyrtar i aeroportit të Plovdivit deklaroi se:
“GPS-i i të gjithë zonës së aeroportit u fik. Pas më shumë se një ore në fluturim, piloti mori vendimin që të ulej manualisht duke përdorur harta tradicionale.”
Fatmirësisht, ulja rezultoi e sigurt, pa pasoja për stafin dhe delegacionin që shoqëronte Von der Leyen.
Dyshimet dhe akuzat ndaj Rusisë
Incidenti vjen në një periudhë kur janë shtuar ndjeshëm rastet e ndërhyrjeve në sinjalet GPS në Evropën Lindore dhe rajonet pranë konfliktit. Ekspertët e sigurisë paralajmërojnë se këto bllokime, të njohura si “jamming” ose “spoofing”, përbëjnë rrezik serioz për sigurinë e fluturimeve civile dhe ushtarake.
Edhe pse shumë gishta u drejtuan nga Rusia, Kremlini reagoi menjëherë duke i mohuar akuzat. Zëdhënësi Dmitry Peskov i cilësoi pretendimet si “të pasakta dhe pa bazë”.
Megjithatë, praktika e përdorimit të sistemeve të luftës elektronike për të penguar sinjalet satelitore është dokumentuar më herët si pjesë e strategjisë së Moskës për të ushtruar presion në zonat e konfliktit.
Von der Leyen: “Putin është një grabitqar”
Presidentja e KE udhëtonte drejt Bullgarisë për një takim me kryeministrin Rosen Zhelyazkov dhe për të vizituar një fabrikë municionesh, në kuadër të një turneu në vendet e vijës së frontit të BE-së. Tema kryesore e vizitës ishte koordinimi i mbrojtjes europiane ndaj agresionit rus.
Ngjarja ndodhi vetëm pak ditë pasi Von der Leyen sulmoi ashpër presidentin rus, Vladimir Putin, duke e quajtur atë “një grabitqar” që mund të frenohet vetëm me forcë dhe vendosmëri.
Alarm për sigurinë e aviacionit europian
Rasti i avionit të Von der Leyen shihet si një sinjal alarmi për sigurinë e transportit ajror në Evropë. Ekspertët e aviacionit theksojnë se ndërhyrje të tilla jo vetëm që vënë në rrezik misionet diplomatike, por mund të shkaktojnë aksidente tragjike edhe në fluturimet civile të përditshme.
